Duruş ( Postür ) Bozukluğu
Doğru duruş ( postür ) nedir?
Doğru bir duruş için ayakta durma, oturma, yürüme gibi çeşitli aktiviteler sırasında baş, gövde, kollar ve bacakların birbirine oranla düzgün ve dengeli dizilimi gereklidir. Doğru duruş; bel, sırt ve boyun ağrılarından korunmanın en önemli yoludur. Ayrıca halk dilinde dik ya da sağlıklı duruş olarak tabir edilen doğru duruş, kasların da en ekonomik olarak çalıştığı durumdur. Bunun yanı sıra olumlu bir ilk izlenim ve etkili bir iletişim için de doğru duruşun rolü büyüktür. Örneğin dik ve doğru duran kişi, karşısındakinde kendinden emin, yaşam enerjisi yüksek, başarılı bir insan etkisi bırakırken, kambur duruş ise içe kapanık ve kendine güveni olmayan bir kişiliğin göstergesi olarak kabul edilmektedir.
Dik durma ve doğru oturma alışkanlığı, çocukluk döneminde kazanılır. Bel, sırt ve boyun ağrılarının önemli bir kısmının kaynağı, yıllar öncesinde edinilmiş olan kötü duruş alışkanlıklarıdır. Çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık döneminde yapılan hatalardan dolayı oluşabilen ve ilerleyebilen bu duruş ( postür ) bozukluklarının başlıca sebepleri şunlardır:
- Kaza, yaralanma ve düşmeler,
- Hatalı oturma, ayakta durma ve uyuma pozisyonları,
- Ofislerde bilgisayarla uzun saatler çalışmak,
- Bel-karın-sırt kaslarının zayıflığı,
- Yanlış yatak-yanlış yastık kullanımı,
- Çocukluk ve bebeklik döneminde ailenin konuya bilinçsiz yaklaşmasından dolayı, çok dar elbiselerin giydirilmesi, bel kemerlerinin çok sıkılması, yanlış ayakkabı giydirilmesi ve bebeklerin yanlış kundaklanması,
- Okul yıllarında çocukların ağır sırt çantaları taşıması, okul sıralarının uygun olmaması, yanlış oturma biçimi,
- Ergenlik döneminde hızlı gelişen çocukların, kendi duruşlarına dikkat etmemesi, ya da özenti sebebiyle öne eğik durmalarından ve yürümelerinden kaynaklanan bozukluklar,
- Özellikle bayanların ergenlik döneminde fiziksel değişimlerini gizleme istekleri ya da göğüslerinin büyük olması sebebiyle öne eğik durmalarından dolayı kaynaklanan bozukluklar,
- Antrenmanda genellikle vücudun ön grup kaslarının sıklıkla çalıştırılırken, arka grup kaslarının (sırt, bel, hamstring kasları ) ihmal edilmesi,
- Aşırı kilolu olmak,
- Psikolojik sorunlar, kronik stres,
- Görme bozuklukları.
Sağlıklı duruş nasıl olmalıdır?
Ayakta; Baş dik, ileri ve geri eğiklik yapmaksızın yanlardan bakıldığında kulaklar, omuz, kalça ve ayak bilekleri aynı hizada olmalıdır. Göğüs dik durmalı bel ve boyundaki çukurluklar normalden fazla veya az olmamalıdır. Karın düz olmalıdır. Omuzlar dik olmalı, çökmüş gibi olmamalıdır.
Yatarken; Yatak sert ve düz olmalı, vücut ağırlığı ile yaylanmamalıdır. Baş ve gövde uyum içinde olmalıdır. Yastık çok alçak veya çok yüksek olmamalı, boyundaki çukurluğu destekleyecek kadar olmalıdır. Çok yumuşak yastıklar zararlıdır. Ayrıca çok sert ve yüksek yastıklar başın askıda kalmasına ve boynun zorlanmasına sebep olur.
Otururken; Oturma postürü ayakta durma postürüne göre daha gevşek bir postürdür. İdeal bir oturmada yük her iki kalça üzerine eşit olarak dağılmalı, bel ve sırt dik olmalıdır. Çalışma esnasında öne eğilmeyi önlemek için masaya yakın oturulmalı, araba kullanılıyorsa direksiyona yakın olunmalıdır. Oturma yüksekliği ayarlanabilen, sırt desteği olan koltuklar kullanılmalıdır. Çalışırken öne eğilmemeli, dik oturulmalı, dinlenirken arkaya yaslanılmalıdır. Çalışma masasının yüksekliği de önemlidir. Dizler ve kalçalar 90º’de iken dik oturduğumuzda dirseğimizi 90º yapıp sonra dirsek-yer arası mesafe ölçülüp o yükseklikte ayarlanmalıdır. Bilgisayar kullanırken, bilgisayarın üst kenarı kaş hizasında, kulak-omuz ve kalça aynı hizada olmalıdır. Özellikle ofis tarzı çalışanları için her 30 dakikalık oturuştan sonra 1-2 dakika kalkıp yürümeleri, 2 saatte bir 5 dakika kadar mola verip bu arada 5-10 tekrarla boyun-omuz-sırt egzersizleri yapmaları önerilmektedir.
Sık rastlanan duruş bozuklukları
|
|
Duruş bozukluklarının herhangi biri başladığında zamanla diğerleri de zincir reaksiyon şeklinde oluşmakta ve kas-iskelet sisteminin diğer bölgelerinde de rahatsızlıkların oluşumuna yol açmaktadır. Örneğin; bir düşme sonrası veya uzun süreli bacak bacak üstüne atan kişinin sakroiliak ekleminde ( leğen kemiği ile kuyruk kemiği arasındaki eklem ) fonksiyon bozukluğu ve bacaklarda eşitsizlik ( bir bacağın diğerinden uzun veya kısa olması ) olunca, bu zamanla bel fıtığı, skolyoz, boyun fıtığı, çene sorunları, migren ve psikolojik sorunlara ( anxiete, depresyon ) kadar ilerleyebilmektedir.
Oluşan duruş ( postür ) bozukluğu omurgadaki kırık, çatlak veya kemikleşmiş yapıdan kaynaklanmıyorsa, duruş bozukluklarının tedavisi için gerekli tavsiyelere uyulması, egzersizlerle kasların güçlendirilmesi, gereken hastalarda aletli fizik tedavi ve manuel terapi ( elle tedavi ) uygulanması yararlı olmaktadır.